‘Hoe gaat het met je?’ is misschien wel de meest gestelde vraag. Hoewel de gemiddelde Nederlander een omfloerst antwoord geeft, vindt hij of zij het tegelijkertijd ongepast als de vraag níet wordt gesteld. Jij ook? De Maori’s daarentegen hebben een andere mores. In hun cultuur gaat het niet zozeer om de ik maar om de relaties en de wij. De vraag die zij bij een ontmoeting stellen is van een heel andere orde: ‘Hoe gaat het met ons?’[1]
We zijn drukdrukdruk in ons werk, maar als ik aan het eind van een werkdag terugkijk, vraag ik me regelmatig af waar ik nou zo druk mee ben geweest. Mijn ideale werkdag als interim-manager is toch echt een dag zónder vergaderingen. En jij? Zit jij ook gevangen in eenzelfde agendaregime waar je liever vandaag dan morgen mee zou willen breken?
Ieder moment van de dag beschikbaar zijn voor collega’s die moed, tijd of geld nodig hebben voor een businessplan? Het lijkt me geweldig. Hen steunen in het vaart maken met hun verbeterideeën? Goed bezig! Alle aandacht op de service naar klanten, op het efficiënt maken van werkprocessen en op het optimaliseren van ketensamenwerking? Leuker kun je mijn dag niet maken. Voor mij is er niets mooiers dan een bedrijf te laten groeien in haar bedoeling.
Een directeur zit er niet om directeur te zijn.
Mopperen op je baas is tegenwoordig bijna bon ton: ‘Hij snapt er toch niks van.’ Er wordt onverminderd geklaagd bij het (virtuele) koffieautomaat. Het barst er van de projectie: de ivoren toren krijgt van alles toegeworpen, verwijdering alom. Collega’s zitten niet te wachten op de bemoeienis van hun leidinggevende. Waarom eigenlijk niet? Is de gemiddelde manager of directeur te onhandig in de communicatie? Te eigenwijs? Te veel aan het zenden?
Het ikke-ikke-ikke van vandaag de dag vertroebelt de objectiviteit. Het blokkeert het mogen verkennen van standpunten, kleurt de besluitvorming. Het centraliseert het ego en drijft daarmee de organisatie weg van haar bedoeling. Het helpt niemand, aan welke kant je ook staat.
De wederkerigheid terugbrengen, dat is wat een manager of directeur te doen staat.
Hoe je dat doet? Door voorbeeldgedrag te tonen: nodig iedereen uit om te zeggen wat er gezegd moet worden. Ook die immer kritische collega die een andere mening is toegedaan. Juist die. Door te luisteren zoals luisteren bedoeld is, en die input ook mee te wegen in het vervolg van de dialoog. Helemaal als het gesprek een andere wending krijgt dan vooraf bedacht. Oordeelloos. Frank en vrij. Door te verbinden met verdraagzaamheid, zelfs als de kritiek meedogenloos hard voelt. Juist dan vragen blijven stellen. Open staan. De hand reikend.
Vertrouwen zit in het midden.
Managers en directeuren zijn geen pastoors of dominees, preken heeft weinig zin. We zijn allemaal mensen, iedereen maakt fouten, iedere dag weer, ik ook. Niemand kan consequent zijn in zijn gedragingen. Er doemt altijd weer een kruispunt op waar een individuele overtuiging in conflict komt met een gezamenlijke afspraak. Welke keuze maak je dan? En vanuit welk perspectief oordeel je dan over die keuze? Alles hangt met alles samen, alles is verbonden met alles. Zuiver in de leer zijn – wie zou het niet willen – maar kan dat überhaupt nog in onze complexe manier van organiseren? Durf dus te reflecteren, durf van elkaar te leren.
Wederkerigheid is dat doen wat je van een ander verwacht.
Loyaliteit kent zijn grenzen, vanzelfsprekend, helemaal als dat ten koste van jezelf gaat. Maar wat als het gebrek aan loyaliteit ten koste van het bedrijf gaat? Mag het belang om de macht dan de boventoon voeren? Mag het ego zegevieren? Of is er een groter belang om te koesteren: het belang van de organisatie als geheel? Het werkplezier?
Zelfreflectie is een groot goed, net als verantwoordelijkheid nemen en de weg naar de toekomst wijzen. Werken wordt echt veel leuker als je elkaars verwachtingen overtreft. Dat merk je meteen in een organisatie, dan wordt er veel meer gelachen.
Ben jij die manager of directeur die de dialoog durft te openen? Durf jij de vraag te stellen:
‘Hoe gaat het met ons?’
Niets geeft zoveel voldoening als met elkaar ambities te realiseren. Staat jouw organisatie voor een veranderopgave? Wil dat nog niet helemaal lukken? Bel me dan snel, ik help jullie graag te excelleren.
© Ineke Walravens
[1] Bron: The web of meaning – Jeremy Lent
