Carien
van der
Laan
Carien
van der
Laan

“De vrijheid als je ontdekt hebt wat je wilt doen.”

“Er is een enorme vrijheid als je eenmaal ontdekt hebt wat je wilt doen. Werk geeft inhoud aan je leven, inhoud die ergens toe doet. Ik ben inmiddels 65, maar wil nog niet ophouden. Het hangt af van mijn relevantie hoe lang ik doorga, het liefst werk ik door tot ik tachtig ben. Ik zou willen dat de vrouwen in de wereld er dan veel beter voor staan dan nu.”

Je geeft nauwelijks interviews, stelt je altijd ten dienste van anderen. Wat drijft je?

“Toen ik in 2006 met executive search begon, was dat omdat ik het niet eerlijk vond dat vrouwen niet voor topposities in aanmerking kwamen. Nu doe ik het omdat ik vind dat het in de meeste organisaties niet zo goed gaat. Er moeten andersdenkenden aan de top komen. Een aantal daarvan moet vrouwen zijn. Zij benoemen zaken waar mannen graag van wegkijken. Ze vragen door. Er vindt een enorme verandering plaats in onze maatschappij, daar moeten bedrijven zich op aanpassen.

Mijn doelen liggen steeds hoger, want ik heb niet zoveel tijd meer. Ik ben op een leeftijd gekomen dat ik meer impact wil hebben, zoals bijvoorbeeld met het helpen opzetten van een investeringsfonds van honderd miljoen. Het idee is dat het beleggen in bedrijven die diversiteit echt in hun cultuur hebben, meer rendement zal opleveren. De meeropbrengsten worden dan ingezet om vrouwen in andere landen te helpen waar een beetje economische zelfstandigheid een groot verschil zal maken.

Ik ben naar Harvard Business School geweest. Van mijn jaar is een aantal mensen vermogend geworden. Het is een zaak van je netwerk gebruiken. Van het één komt dan het ander, totdat je bij diegene komt die zegt: ‘Hier wil ik in investeren; dit past bij mij.’ Wij vrouwen zouden onze netwerken beter kunnen gebruiken. Als je met een goed onderbouwd verhaal komt, sta je verrast hoeveel mensen zich daartoe aangetrokken voelen.

Om dingen in beweging te krijgen, moet je er in het begin wel onevenredig veel effort in stoppen. Maar als de goede mensen erop zitten en als die volhouden, kan het heel hard gaan. Karmijn Kapitaal bewijst dat. Karmijn Kapitaal verstrekt risicodragend vermogen aan Nederlandse, niet-beursgenoteerde mkb-ondernemingen die door een gemengd team van mannen en vrouwen wordt geleid. Ik begon in 2008 om daarover na te denken. Nou, een slechtere timing voor het oprichten van een private equityfonds kon je niet bedenken. Ik kon de juiste mensen voor het idee winnen, drie topvrouwen bij elkaar, en verder heb ik juichend langs de kant gestaan. Het is succesvol en daar ben ik enorm trots op.”

Je bent partner van een executive searchbureau dat jouw naam draagt. Mensen matchen is je dagtaak. Wat valt je in al die gesprekken op?

“Als ik vrouwen vraag waar ze goed in zijn, noemt 99 procent hun relationele skills. Zij zeggen bijna altijd: ‘Ik kan mensen motiveren en in beweging krijgen, ik vind het leuk om mijn mensen te ontwikkelen.’ Het gaat bijna nooit over: ‘Ik ben gewoon een heel sterke CFO.’ Vrouwen gaan altijd op die relatie zitten en op de zachte kant. Ik moet echt vragen: ‘Wat kun je in de ogen van een man?’

Opgegroeid ben ik met de gedachte dat het erg belangrijk is om intelligent te zijn. Intelligent en analytisch. Het was voor mij een grote ontdekking toen ik in dit vak stapte, dat je inschatting voor een groot deel op je intuïtie drijft en dat dat ook werkt. Feit is dat een aantal van de ‘harde eisen’ ten aanzien van achtergrond en ervaring vervalt op het moment dat de persoonlijke eigenschappen precies een fit zijn met wat men zoekt. Ik heb de afgelopen jaren duizenden vrouwen gesproken. Dat is zo waardevol. Ik kan dus komen met iemand die iets anders brengt en toch past. Dat zijn de matches die het leukste zijn.”

Een groot deel van je jeugd heb je in Amerika doorgebracht. Dat is een heel belangrijke periode geweest. Hoe heeft dat jou gevormd?

“Mijn formative years in Amerika, van mijn vijfde tot mijn zeventiende jaar, zijn heel bepalend geweest. In Nederland mag je zijn wie je bent. In Amerika word je opgevoed met het idee dat je jezelf kunt verbeteren en dat je succes kunt boeken als je hard genoeg werkt. Dat was lange tijd ook mijn motto: hard werken en sterk zijn. Daar heb ik ook lang naar geleefd, maar in de loop der jaren heb ik geleerd dat ik niet alles zelf meer hoef te doen.”

Je hebt altijd oog voor de ander en hebt het eigenlijk nooit over je eigen carrière. Wat zijn jouw grootste successen?

“Ik heb heel veel gedaan. Ik ben ook veel zoekende geweest. Soms rijd ik door het land en zie ik waar ik allemaal gewerkt heb. Ik ben een veteraan van duizend presentaties en businessplannen, voor anderen geschreven en voor mijn eigen bedrijven. Ik neig dat te vergeten, ik kijk altijd vooruit. Ik heb nog zoveel te doen.

Overheid en bedrijfsleven zouden bijvoorbeeld nader tot elkaar moeten komen. Ik ben bezig dat idee verder uit te werken. Er is een zeker dedain voor elkaar en dat is geen goede zaak. Je mag best de zaken anders bekijken, maar je moet de belangen aan beide kanten begrijpen. Respect voor elkaar hebben. Waarom beginnen we niet met het bij elkaar brengen van tien topambtenaren met tien zakenvrouwen uit het bedrijfsleven? Twinning. Heb een gesprek met elkaar. Wat doe jij? Wat zijn jouw issues? Hoe werkt dat? Ik denk dat als je deze mensen gewoon bij elkaar zet, dat dat ontzettend interessant gaat zijn.”

Dat is een heel bescheiden antwoord. Je bent goed in het creëren van een winning mood en het boeken van resultaten. Hoe doe je dat?

“Het is twintig jaar geleden dat ik bij KPN werkte. Af en toe komen we nog bij elkaar. Een aantal collega’s zegt nog steeds dat dat jaar samen de beste tijd van hun carrière is geweest. Het is niet eens zo hoogdravend. Een team maken, iedereen een plaats daarin geven, respect hebben en focus houden. Doorgaan. Wij moesten ISDN in de markt zetten. Onze opgelegde doelstelling was 50.000 aansluitingen, maar dat vonden we niet genoeg. Iedere week kwamen we bij elkaar en de enige vraag was: ‘Wat heb jij gedaan om de honderdduizend te halen?’ Iedere vergadering weer. Iedereen had zijn taak. Het was iedereen volstrekt helder waar we wilden eindigen. We hebben uiteindelijk de 170.000 gehaald!

Daarna bij Versatel was ik algemeen directeur. Iedere ochtend zaten we om acht uur met een multidisciplinaire groep aan tafel om te delen wat er gisteren gebeurd was: wat was er gelukt, wat niet en wat gingen we die dag doen. Iedere ochtend. Gedurende een half jaar. Gewoon aandacht blijven geven.”

Eindeloos doorgaan is één van jouw succesfactoren. Is er in al die mensen die jij hebt gesproken een andere algemene deler te vinden?

“De vrouwen die het meeste succes hebben, zijn diegenen die supremely zelfverzekerd zijn. Die hebben uitstraling, die deinen mee met de organisatie, hebben een beetje humor maar laten bepaalde dingen niet over hun kant gaan. Ze weten dus wanneer ze moeten ingrijpen en wanneer niet. Ze hebben een zelfbewustzijn die de mensen om hen heen geruststelt, zo van: in haar buurt ben je oké.

Je moet ook een visie hebben waar het naartoe moet gaan. Een visie kan over van alles gaan: over je functie, over het bedrijf, over de sector. Je kan mensen inspireren met een overtuigend verhaal dat de test van veel commentaar overleeft. Daarom moet je het vaak vertellen, je krijgt altijd input waarvan je denkt: ja, daar heb ik nooit aan gedacht. Zorg dus dat je een verhaal hebt dat aangeeft dat je over meer nadenkt dan alleen je werk goed doen.”

Je vindt het moeilijk om voor jezelf te denken in termen van uitblinken. Je bent nog zo bevlogen, alsof je pas aan het begin van je carrière staat. Wanneer is het goed?

“Voor mijzelf heb ik het goed gedaan als ik een echt goed gesprek heb gehad, met man of vrouw, opdrachtgever of kandidaat. Ik word heel blij als ik kindred spirits ontmoet. Mensen die je raken, waardoor je elkaar niet vergeet en elkaar telkens weer met plezier en belangstelling ziet.

Ik vergelijk mijzelf nooit met anderen, ik ken ook geen enkele jaloezie. Als iemand presteert, denk ik: wauw, dit is geweldig. Ik wens iedereen het beste. Mijn eigen lat ligt heel hoog. Dat leer je in Amerika.”

“Als ik iemand zou helpen met wat ik nu gezegd heb, dan zou ik blij zijn.”

CV     CARIEN VAN DER LAAN
1949 Geboren in Den Haag
1955 Verhuisd naar Syracuse, New York
1967 Terugkeer naar Nederland
1974 Meester in de Rechten, Universiteit van Utrecht
1980 MBA Harvard Business School USA
1980 1983 Consultant McKinsey
1983 1988 National Sales Manager GE Information Services
1988 1991 General Manager Sicommerce
1992 1997 Business Line manager 06, Vaste Verbindingen en ISDN bij KPN
1993 2008 President Harvard Business School Club of The Netherlands
1997 2000 Oprichter en CCO callcenter ClientLogic
2000 2001 Managing director Versatel Nederland
2006 2011 Oprichter en partner Woman Capital
2011 2013 Jurylid Opzij 100 Machtigste vrouwen
2011 heden Bestuurslid John Adams Institute Amsterdam
2011 2021 Oprichter en partner Van der Laan & Company

Carien is op 10 augustus 2023 overleden, vele vrouwen mochten op haar schouders staan.

© Ineke Walravens

“Ze had gepland honderd te worden.”

“Je móét jezelf blijven.”

“Je kunt ook met andere ogen naar de dingen kijken.”

“Ik geloof in de toekomst van de maakindustrie.”

“Ik ben blij dat ik heb leren lezen en schrijven.”

“Ik heb de mooiste baan van KPN.”

“Mijn werk is mijn leven en mijn leven is mijn werk.”

“Salaam, onze begroeting, betekent vrede.”

“Ik neem medewerkers verdomd serieus.”

Plezierige winst is de titel van mijn nieuwste boek. Net uit!

Voor iedere manager, directeur en verandermanager die aan de vooravond van een veranderopgave staat en voor iedereen die halverwege is gestrand.

Dit boek móet je lezen!